Бу технологиянинг қисқача моҳияти – қурилиш майдонлари кесакилари, туннеллар, шифтлар, қувурларнинг ички қатламлари, умуман ҳар қандай қаттиқ юзани сиқилган ҳаво ёрдамида махсус таркибдаги бетон қоришмаси билан қоплаб, мустаҳкамлашдан иборат.

Таҳририятимизга кириб келган бу икки йигитлар ўз соҳасида янгилик яратишга иштиёқ билан яшаётганлардан. Zarbuloq Injiniring қурилиш компанияси директори Дониёр Юсупов, 36 ёшда. Узоқ вақт АҚШда яшаган ва ишлаган. Виржиния штатидаги George Mason университетини иқтисодиёт ва бизнес бошқаруви бўйича тамомлаган. Даврон Азизов Дониёрнинг курсдоши, дўсти ва бизнес маслаҳатчиси. Улар билан компания қурилишда татбиқ этаётган АҚШ технологиясининг Ўзбекистондаги истиқболлари ҳақида суҳбатлашдик.

– Дониёр, суҳбатимиз мавзусига ўтишдан олдин бир савол берсам – АҚШда муваффақиятли фаолият олиб бораётган ёш йигитнинг Ўзбекистонга қайтишига нима туртки берди?

– Ўзбекистон ватаним, гарчи АҚШ билан борди-келди сақланиб қолган бўлса-да, ҳар доим ҳам шундай бўлиб келган. Ватанимдаги муҳит, одамларни ҳеч қаердан топа олмайман. Шуғулланаётган бизнесимиз – оилавий, унга марҳум отам 15 йил илгари асос солганлар. Унда АҚШ, Буюк Британия, Хитой давлатларидаги тадбиркорлар билан ҳамкорлик қилишга тўғри келади. Ишларни Ўзбекистонга кўчиришимга муҳтарам Президентимизни чет эллардаги ҳамюртларга даъватлари ҳам сабаблардан бири бўлди.

– Энди бевосита сиз ишлатаётган бу технологияга тўхталсак, унинг моҳияти нимадан иборат?

– Торкретлаш, хусусан бизнинг услубимиз билан кесаки ва қувурларни мустаҳкамлаш – бу Ўзбекистон шароитида нисбатан янги технология. Унинг қисқача моҳияти – қурилиш майдонлари кесакилари , туннеллар, шифтлар, қувурларнинг ички қатламлари, умуман ҳар қандай қаттиқ юзани сиқилган ҳаво ёрдамида махсус таркибдаги бетон қоришмаси билан қоплаб, мустаҳкамлашдан иборат. Бу технология ер ости сувларининг чиқиб кетиши, ташқи босим ва намгарчилик туфайли тупроқларнинг кўчиши ёки ўпирилишининг олдини олади.

– Даврон, бу технологияга қизиқиш қандай бўляпти?

– Қизиқиш катта, турли ташкилотларга ўз хизматларимизни таклиф қиляпмиз, улар ўрганишяпти, айримлари буюртма беришяпти. Ўзи умуман шунга ўхшаш услублар ёрдамида хавфсизлик меъёрларига риоя қилиш қурилишнинг муҳим шартларидан бири. Бу ерда катта янгилик йўқ. Фақат баъзи қурувчиларимиз котлован қазишгач кесакиларни мустаҳкамламай ишлайверишади. Мана, янги қурилган “Ҳилтон” меҳмонхонаси юқори қисмига чиқиб қарасангиз ҳаммаси яққол кўринади – кесакиларни мустаҳкамланиш сифати ёки уларни умуман йўқлиги одамда саволлар туғдиради. Ҳолбуки бундай қурилишлар давлатимизнинг рамзи ва тараққиётимиз индикатори. Бу масала Амир Темур бобомиз давридан буён жуда долзарб. Соҳибқироннинг “Қудратимизга шубҳа қилганлар биз қурган иморатларга боқсин” деган гапларини ҳаммамиз яхши биламиз.

АҚШни кўп мисол келтирамиз. Биламизки бу давлат осмонўпар бинолар мамлакати. Кўпчилик кузатган, у ерда кичик майдон ўраб олинади ва юқорига қараб қуриб кетилаверади. Лекин бунда нафақат ўз хавфсизлиги эмас, балки атрофдаги биноларнинг ҳавфсизлигига ҳам аҳамият берилади. Чунки шахсий мулк ҳимояси бирламчи масала ҳисобланади. Айнан мана шундай биз юқорида айтиб ўтилган услуб билан мустаҳкамлаш кичик майдонларда бемалол ишлаш имкониятини беради.

– Дониёр, бу технология бизнинг қурувчилар учун қимматлик қилмаяптими?

– Бир инсон ҳаётининг баҳоси борми? Ривожланган давлатларда хавфсизлик биринчи ўринда туради – иншоот қиймати, чиройи, қурилиш муддатлари эмас, айнан хавфсизлик. Мана, минг афсуски яқинда Юнусобод линияси бўйлаб метро қурилишида 6 нафар ҳамюртимиз фожиали ҳалок бўлишди. Албатта мутахассислар бу фожеа сабабларини аниқлашади, лекин кесакиларни ўз вақтида мустаҳкамламаганлик сабаби ҳам бу фожеада йўқ эмас. Бундан ташқари, ҳудудимиз сейсмик фаол ҳисобланади. Торкретлаш ёрдамида иншоотнинг зилзилабардошлиги ҳам оширилади.

– Бу технологияни қувурлар ичини мустаҳкамлашда ҳам ишлатиш мумкин, дедингиз.

– Худди шундай. Маълумки, Республикамиз пахтазорларига сув етказиб бераётган насос станцияларида ҳозирда фойдаланилаётган катта диаметрли металл қувурларнинг аксарияти ўз муддатини ўтаб бўлган. Эскириб қолган қувурларни портлаш ёки ёрилиш хавфи бор. Уларни алмаштириш вақт талаб қиладиган ва қиммат жараён. Биз таклиф этаётган технология сарф-харажатларни етти баробаргача камайтириш имконини беради. Ер ковланмайди, йўллар бузилмайди, иш тез битади. Энг муҳими, биз мустаҳкамлаганимиздан сўнг яна қувурларни 50 йилгача ишлатиш имконияти яратилади. Чунки бетон сувни яхши кўради, қувур ичидаги қотишма кристаллашиб, чидамлилик ҳусусияти ошади ва металлни чиришдан асрайди.

– Қанча ходимларингиз бор, улар қандай қилиб иш ўрганишяпти?

– Ҳозиргача 65 та ишчи ўрни яратганмиз. АҚШда торкретлаш бўйича махсус ўқув курсларда ўқиганман, бу ерда эса ишчиларимизни ўзимиз ўргатяпмиз. Шу пайтга қадар Тошкент Ситидаги бизнес марказнинг 7 минг квадратдан ошиқ кесакиларини, сув хўжалиги иншоотларида 25 км қувурлар ичини шулар билан биргаликда мустаҳкамладик. Келажакда иш ўринлари ва ҳажмини ошириш ниятидамиз.

• Назад